22.5.07

BitTorrent... Um idea mal interpretadu

Oji em dja nu sabi ki tudu kuza sta na Net. Filmi, djogu, prugramas di komputador, musika, livro, etc.
Ma um monti di kes kuza li eh grandi em termus di tamanhu di fixeru, as bez es ta txiga passa 4 ku 8GB. Ma nu sabi ki txeu algen tem asesu a kes tipo di fixeru li sem mutu problema. Na maiuria di bez e pamó es ta baxa kes fixeru li na Internet atrabez di um protocolo di komunikason txomadu BitTorrent.
Kuse ki é BitTorrent?
É ta trabadja na um conseitu mutu simplis. Donu di um fixeru ta partilhal, otus algen ta baxal, so ku um detalhi; Logu ki um alguem baxa um partidi kel fixeru, é ta kumesa ta partilhal. Portantu é ta kria mas disponibilidadi di kel fixeru. Purtantu, si por izemplu bu tem 10 alguem ta baxa um fixeru di 10MB, BitTorrent ta garanti ki tudu 10 ta baxa 1MB diferenti di ses kumpanheru, ker dizer ki na kel universu di kes alguem ki sta fazi kel download bu tem um fixeru kompletu. Portantu, mesmo ki kem ki tinha kel fixeru originalmenti dexa di partilha, kes 10 alguem podi kompleta kel download entri es. Um konseitu spetakular! Otu vantagi é ki kuantu mas alguen stiver ta fazi download mas rapidu bu podi kompleta bu download, pamo kel um fixeru ta tem mas di ki um alguem ki bu podi fazi download.
Bom ku kel teknologia li, fika rei di fasil partilha kualker tipo di fixeru. Sa ta usadu kel protokolu li pa fazi distribuison di Sistemas Operativu kompletu. Kuasi tudu distribuison di Linux sta disponivel komu um torrent. Ma també, é tem sufridu txeu kritika pamo el é utilizadu pa fazi distribuison di filmi, djogu, e musika piratiadu. Ma nha opinion é ki kel merkadu di pirataria li dja ta existiba antis di BitTorrent, i é ta bem kontinua ta existi enkuantu filmi, musika, djogu, prugramas ta kontinua ku disponibilidadi limitadu, e presus ki ka é pa tudu algem. Mi nta kredita ki si kes prudutu li ta dexa di ser interesanti pa pirataria dia ki es bira asesivel pa tudu skalon di salariu. Ma komu inda é ka sta, teknolodia ki ta fasilita ses distribuison é sempri um alvu pa kes empresa ki ta perdi ku pirataria.
Pamodi preson di kes empresa li, atravez di varius grupo di defesa di empresas (RIIA pa Musika, MPAA pa filmi, etc) txeu provedor tem stadu ta monitora, i em sertus kasu korta asesu a BitTorrent (BT), ta alega ki BT é semelhanti a virus, pa dsenkoraja usu di kel protokolu li. Klaru ki kela sirbi so pa xatia kes programador di BT. Nton programador decidi embuti na kel protocolu li, um opson di enkriptason, ki ta permitiu a usa BT mesmu si bu provedor blokeia BT normal, genial! (Klika na imagem pa odja um demonstrason)
BT é um protokolu ki sta resolvi um grandi problema na um mundu ki sta kada bez mas informatizadu, i ku local di trabadju kada bez mas dispoersu na mundu. Imagina bo é um arkitetu, i bu tem bus desenhu di AutoCad ki ta okupa serka di 100 MB i bu mesti mandal pa skritoriu na Genebre, Nova Iorki, Pekim, Praia, Mindelo, etc. Ki opson ki bu tem pa mandal? E-mail ka ta da, el é mutu grandi, na um CD bu tem ki mandal pa kureiu (kel di nos? sim tem ki ser) ou atxa um portador, enfim tudu alguen sabi difikuldadi ki nu tem di manda kusas pa fora.Ma usandu BT so bu ta informa kes alguen di bu IP, bu ta poi bu fixeru ta distribui i es ta consigui panhal. Tudu es! I si luz bai na bu kasa i dja bu konsigui fazi upload di kel fixeru kompletu, es ta konsigui tem bu fixeru kompletu, partlhandu entri es.
Agora, tem kel ladu di pirataria. Keli n ka sta bem da mutu splikason, so pa fla ki na CV é txeu difisil bu usal pamo BT é espendiosu em termus di download, pa um download di 200 MB bu podi gasta 400 MB di download, pamo natureza di kel protokolo. I dja nu sabi ki CVT ka ta purdua.
Ma si bu kre sprimenta, ou si bu tem um amigu ki ka tem problema ku download :) flal di kes prugrama li, i kes site li.

Klientis BitTorrent:
- µTorrent
- Azureus

Sites:
- The Pirate Bay
- BT Junkie
- Mininova
- TorrentSpy

- Bom Djogu!!

Lé Mas!

21.5.07

Midjor Sistema Operativu du Mundu... Kel Martelu!

Bom keli já di partida é um asuntu xeiu di polemika pamo tem:
- Microsoft
- Apple
- Linux
- i otus menus konxedu.
E kada um di ses utilizador é mas ferenhu ki kel otu, menus Windows... kuriozu ki nunka n konxi um Fanatiku di Windows... Talvez só Steve Balmer :)
Ma mi nkre kaba ku kel polemika li, pamo pa mi, i pa kualker algem, kel midjor sistema operativu debia ser .... ta da da dam... nha martelu! As bez nha xavi fenda, as bez nha barbukim.
:) Konfusu? Xam Splika nton.
Um bez nta meteba na um monti diskuson di ki Sistema Operativu (SO) era realmenti midjor, ma diskuson ki ta da gerra propi. Ma oji, nsta mas kalmu pamo midjor SO é kel ti ta sirbi abó, é kel martelu pa prega kel pregu.
MAC OS X

Nu bem djobi um kusa li... Kuse ki bo komu utilizador di um komputador ta nesesita? Si bu é advogadu, bu mesti um prosesador di textu, um browser di Internet, i poku mas. Si bu é Artista grafiku bu mesti um gestor di imagi, um prosesador di imagi, browser di internet, i mas algun kusinha pa desenhu grafiku, si bu é karpinteru bu mesti um folha di kalkulo, um broswer internet, i poku mas... i si bo é informatiku bu mesti, um browser internet, i tudu kusa mesmu si bu ka ta usal... :) i li ki ta kumesa prublema... ku informatiku.
Microsoft Windows
Na kes izemplu kim da um kuza é konstanti; browser internet. Filizmenti tudu SO tem um, uns ki ta fazi keli ku kel otu, i otus ki ta fazi kel otu ku keli. :) Nu ta dexa gerra di browser pa otu artigu. Portantu, nes otika li, ka podi ser pa navegador internet ki nu ta decidi kal ki é midjor SO. Nton é modi ki nu odja kel midjor. Será atravez di bu programa di prosesador di textu? Microsoft tem Office, ma Apple també tem Office, i Linux tem OpenOffice, ma Microsoft i Apple també tem OpenOffice. Axu ki li també nu ka tem termo di komparason... otu bez diskuson di ki plataforma di "Office" tem ki fika pa otu artigu, li nu sta bem fala so di SO. Bom talvez, nu ta kompara na procesador di imagi; Microsoft e Apple tem PhotoShop, e Linux tem Gimp, ma Microsoft i Apple tambe tem Gimp. I si bu tiver paciencia i um licensa (hehehe) bu podi poi Photoshop ta roda na Linux. Otra bez ka tem base di komparason... Pamodi? Aparentimenti tudu ki sta disponivel em termus di tipo di prugrama sta disponivel na kualker SO. Nton modi ki bu ta diferensia kes SO?
BeOS
Bom bu ta diferensia primeramenti na suporti di bu SO. Ou bu ta paga pa suporti, ou bu ka ta paga. Ou bu ta paga pa licensa ou bu ka ta paga. Si bu ka paga pa um ou otu normalmenti bo é um alguem korajoso i sabi ki bu sta bem tem oras ki bu sta bem sta ta da kabesa na paredi pamo algum kusa ka sta funciona, i si bu paga normalmenti bu ka tem prublema na atxa ajuda rapidu e professional ku bus prublema, ma nem sempri é verdadi. Linux é di grasa pa usa, ma normalmenti é tem um taxa maior di konfigurason, ma é tem um komunidadi rei di ativu portantu suporti é di grasa, ma nem sempri el é util, pamo tem um monti di verson di Linux. Ma na Linux si sistema sta funciona el é stremamenti stavel i é tem um grandi vantagi ki normalmenti el é ka alvu di virus. Apple (OS X) tambe é stavel, ma mas fasil di utiliza di tudu es pa um algem ki ka é informatiku i ki ka tem pasiensa pa sta ta djobi txeu blu, ma em termus di kustu e kel mas karu pamo el é ta roda só na hardware di Apple (Ma si bo é kuriosu. i bu teni txeu pasiensa bu podi pol ta roda na otus makina). Microsoft (Windows), e kel mas usadu na mundu, mais ou menus stavel, ma bu tem ki tem um anti-virus atualizadu pa maior stabilidadi. É tem um utilizason nau mutu komplikadu, i pa tel legalmenti bu mesti kumpra um licensa pa utilizason i suporti.
Linux
Oji em dia nem diferensa txeu ka tem em termus di makina, maior parti di sistema sta usa plataforma Intel, ki kualker di kes SO mais usadu podi ser instaladu, uns ku mas otus ku menus difikuldadi.
Resumindu, tudu kes sitema operativu ki n deskrevi li tem ses utilildade, na medida di nos necessidadi. Mi si mi é um karpinteru n mesti kumpra um martelu, nta kumpra kel ki n mesti, si é Linux, Microsoft, ou Apple ta dipendi di kel pregu ki n mesti martela. I klaru npodi tem um ki tem um punhu ergonomiku di boracha, ou kel ki é di madera ki ta pou kalu na mon dipos di um dia di usu.
Mi é ka bom izemplu di utilizador normal pamo nta usa tudu dia 1, 2, ou 3 SO diferenti. Kada um ku ses kusa k mim mesti, uns é bom pa uns kusa i mau pa otus. Ntem Linux na trabadju (desktop), Windows XP na nha portatil, i nsta djobi um Mac OSX pa kasa, i djan da konsedju pa uns x algem pa kumpra Mac. Tudu es, pa mi, ta funciona a mil maravilhas. Ami djam atxa nha martelu. A bo go... Bá djobi di bo! :)

-Bom djogu!!!

Lé Mas!

11.5.07

Um Pausa...

Guentis nhos diskulpan... ma nka fazi updati di blog es tempu li. Kem ki konxem sabi ki nka fazel pa mal, ma pamo n tive  txeu okupadu ku otus kusa. Ma a partir des mes nu ta volta ku mas friki fraki eletroniku.

-- Bom Djogu...

Lé Mas!