1.2.07

Sony vs. Hackers... Sony 0 - Hackers La ta bai!!



Inkrivel... modi ki alguns alguem ka ta prendi ku ses eru di passado.
Na anus 80 Sony saiba ku Betamax, nhos ta lembra? kes casetinhu di video ki tinha pa li na tera, undi ki es bai? Gosi caseti ki tem é so VHS. Ma nhos sabia ki kel teknologia di Betamax era mutu mas avansadu di ki di VHS? É tinha midjor kualidadi di imagem. Ma modi ki un kusa tao midjor ta dzaparsi i ta fika kel pior? Simples... Sony, donu di Betamax ka abri mon di kel teknologia, so es ki ta produziba kes gravador, otus empresa ka era permitidu fazes... es bem abri odju mutu mas tardi, kandu es odja ki VHS ki staba ta domina merkadu, ma lá dja staba tardi dimas.
Oji, na nova era di teknologia, kel senario sta ripiti otu bes, ku otu ekipamentu, ma di memu fabrikanti, Sony. Ma dez bez parcem ma um kumunidadi restritu di hackers sta luta kontra Sony pa "djudas" fazi ses produtu mas rentavel, i um midjor produtu na merkadu. Ma Sony ta rekusa odja kel filmi li, nem na Betamax :)
Modi??! Hackers sa ta djuda Sony?!!
Sim .... Dexam splika...

É si. Sony na 2004 lansa um consola di jogu portátil txomadu Playstation Portable (PSP). Kel consola li foi lansadu ku intenson di ser um ekipamentu ki ta fazeba un serie di kusas ku media em geral. El é:
1. Un konsola di jogu. Atravez di uns disku proprietário, txomadu UMD (Universal Media Disk)
2. Un tocador di MP3. Atravez di um karton di memoria bu ta poi bus mp3 a partir di um kabu USB di bu PC.
3. Un tocador di video. Keli també é atravez di um UMD.
4. Fotu. Atravez di bu karton di memoria bu podi poi bus fotu pa mostra amigus.
5. Na el tambe tem WiFi (ligason sen fiu) ki ta permitiu liga na Internet e djobi paginas etc.
Enfin, mutu bonitu. Sony go, usandu di vastu speriencia na merkadu dicidi ki, kes jogu ten ki ser so na UMD, kes video també so na UMD, i kes MP3 tinha ki ser kel verson di Sony (txomadu ATRAC MP3). Pamo? Otra bez? Klaru ki ses intenson é garanti ki tudu asesoriu di PSP ta passa pa es, portantu desenvolvedores di jogu ten ki passa pa es pes podi poi kes jogu na UMD, un formatu proprietáriu di Sony. Tudu distribuidora ki kre poi filmi na PSP ta passa pa es també, tem ki ser UMD. Li es sa ta perdi txeu, pamo distribuidoras sima Warner-Bros, ka ten nenhum filmi na UMD. So studios ligado a Sony ki tem filmi na UMD... Enfim, kel UMD li sta parsi kada bes mas ku Betamax di 1980.
Ma é ka tudu alguen ki odja kel PSP ku mesmu odju di Sony. Um grupo di hackers odja kel ekipamentu li komu muto mas ki Sony sta ta pretendi di el. Um pruduto transversal di entretinimentu. Jogu, video, musika, fotu, internet, i otus na um só plataforma... fixi. So um kusa, é teni un software fitxadu ki ka ta permitiu desenvolvi bus programa pa el. Ku kel restrison li, em pricipio, so bu podi fazi so kuse ki Sony ta dexau. Ma pa kes guentis li é um kusa kriminal.
Kes hacker kumesa ta da riba di kel software di PSP pa djobi vulnerabilidadi di software proprietariu di Sony. Uns semana dipos di PSP sai na merkadu, na primero verson di software (SW) di PSP, (verson 1.0) es atxa um manera di exekuta codigo "fetu dentu kasa" (na ingles "homebrew") riba kel di Sony. Logo abri un horizonti pa kel plataforma li. Keli kria fla ki tudu kes funcionalidadi ki Sony tinha metedu, i trankadu, na kel ekipamentu li staba finalmenti abertu pa explorason di programadoris "subversivus", na vista di Sony. Nton Sony examina ses codigo inicial i es fitxa kel "braku" ki v1.0 tinha i es fazi v1.5. Na mesma, uns dias dipos rapazis dal na txon otrabez, ma dez bez es kumesa emula UMD, ker dizer si bu tinha um jogu na UMD bu ta pasaba el pa bu karton di memoria i bu ta jugal sem kel UMD. Keli efetivamenti ta permitiba pirataria di tudu jogu di PSP. Ku Internet jogu di PSP kumesa ta parsi na sites di .torrent (proximo artigo) pa ser partilhadu. Sony fadiga, i kumesa ta lansa upgrade trás di upgrade na tentativa di fitxa tudu braku, ma sempri uns dias dipos rapaz ta atxa otu braku, kusas ta maria pa Sony. Sai v1.51, 1.52, 1.54. sai v.2.0. Sony kumesa ta abri alguns funcionalidadi ki es tinha fitxadu, es kumesa ta permiti Flash pa Web, WMV (Windows Media Video di Microsoft) pa musica i video, i mp3 generico. Tatika di Sony li foi di apazigua kexas di utilizadoris "normal" sobri restrison ki tinha na ses software original, Sony kumesa ta odja ki propi utilizadoris basiku sta ta atxa PSP mutu limitadu.
Ma hackers kria mas abertura, poku dias dipos di v2.0 sai es kria um programa ki ta rebaixa bu software pa v1.5, i kontinua ta desenvolvi kodigus "homebrew" pa v1.5. Oji em dia hackers dja txiga o pontu di emula un di kes verson (v3.03) mas avansadu di Sony dentu di um verson hackiadu, ker dizer, tudo ki verson oficial ta dau mas tudu ki kumunidadi "homebrew" ta dau també. Portantu midjor di tudu dos mundo.
Desdi primeru lansamentu di PSP hackers sta tenta abri kel plataforma di PSP pa tudu tipo di software, desdi djogu, video, musika internet, kes ki Sony tevi intenson di fazi di ses manera, ate plataforma di ditribuison di video (pimpStreamer), Joystick di bu PC (WiFI Controller), Klienti GPS, Caderno de Notas portatil, Emulador di otus plataforma di djogu (Nintendo, Sega, MaME, Atari, Super Nintendo, ti Playstation 1!!).
Pa nos li na tera, um PSP bali pena tem, si bu konsigui hackial, pamo kes UMD ka ten na merkadu li, i es é karu (cerca di 3 - 5 bala pa kada djogu ou filmi). Si bu ten um ki dja foi batizadu pa um hacker bu tem so limitason di spasu na bu karton di memoria i bu konta di CVT pa download, pamo o restu sta tudu disponivel na Internet. Teni djogus di grasa (pirataria klaru), filmis, musica. Na materia di djogu es tem di kes midjor, tantu pa individual ma pa familias pa djuga djuntu ku 2 ou mas PSP.
Na nha opinion Sony sa ta perdi un grandi oportunidadi di marka pontus na merkadu ku um produtu stremamenti versatil, é ta peka pa tenta kontrola tudu faseta di se produtu, mesmu ku iniciativas di midjoral pa otus usu.
... bom djogu!

Lé Mas!